momavali nafici msajuli DUTIES OF PROSPECTIVE JURORS (MANUAL FOR STREET LAW PROGRAM STUDENTS)

Size: px
Start display at page:

Download "momavali nafici msajuli DUTIES OF PROSPECTIVE JURORS (MANUAL FOR STREET LAW PROGRAM STUDENTS)"

Transcription

1 momavali nafici msajuli (saxelmzrvanelo praqtikuli samartlis programis studentebisa da moswavleebisatvis) DUTIES OF PROSPECTIVE JURORS (MANUAL FOR STREET LAW PROGRAM STUDENTS)

2 momavali nafici msajuli (saxelmzrvanelo praqtikuli samartlis programis studentebisa da moswavleebisatvis) DUTIES OF PROSPECTIVE JURORS (MANUAL FOR STREET LAW PROGRAM STUDENTS) gamomcemloba meridiani Tbilisi 2015

3 `amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa~ (ABA ROLI) saqartvelos ofisi, amerikis SeerTebuli Statebis saxelmwifo departamentis saertasoriso antinarkotikuli da samartaldacviti programebis biuros (INL) teqnikuri da finansuri mxardawerit exmareba saqartvelos moqalaqeebs martlmsajulebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofasi. winamdebare masala momzadda `amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa~ (ABA ROLI) saqartvelos ofisis mier amerikis SeerTebuli Statebis saxelmwifo departamentis saertasoriso antinarkotikuli da samartaldacviti programebis biuros (INL) teqnikuri da finansuri mxardawerit 2015 wels. masala gankutvnilia praqtikuli samartlis programis studentebisa da moswavleebisatvis. masalasi mocemuli informacia ar gamoxatavs ABA ROLI-is an INL-is mosazrebebs. dausvebelia mocemuli masalis an misi nawilis gadawera, gayidva an sxva sasualebit gamoyeneba ABA ROLI-is an INL-is winaswari werilobiti Tanxmobis garese. mocemuli masalis momzadeba da redaqtireba SesaZlebeli gaxda ABA ROLI-is Semdeg TanamSromelTa didi ZalisxmeviTa da Tavdauzogavi musaobit: devid rubino (regionaluri direqtori); mamuka mamacasvili (samxareo direqtoris moadgile); medea matiasvili (ufrosi iuristi); ana loria (ufrosi iuristi); Tea WeliZe (finansuri menejeri). `amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa~ (ABA ROLI) saqartvelos ofisi saxelmzrvanelos Seqmnisas gaweuli daxmarebisatvis did madlobas uxdis Semdeg pirebsa da organizaciebs: amerikis SeerTebuli Statebis elcs ian kelis. aseve: elizabet andersens, aleqsandra belenkaias, irina parsikovas, meri griers, kristi kontaks, eipril heukos, treisi niuels, judit kembels, kristin tefts, da amerikis SeerTebuli Statebis saxelmwifo departamentis saertasoriso antinarkotikuli da samartaldacviti programebis biuros (INL). arnisnuli saxelmzrvanelo Seiqmna `amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa~ (ABA ROLI) saqartvelos ofisis mier, amerikis SeerTebuli Statebis saxelmwifo departamentis saertasoriso antinarkotikuli da samartaldacviti programebis biuros (INL) daxmarebi- Ta da finansuri mxardawerit. amerikis iuristta asociacia, 2015 ISBN

4 The American Bar Association Rule of Law Initiative (ABA ROLI) in Georgia with assistance and funding provided by the Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs of the United States Department of State (INL) is working to help the citizens of Georgia have access to justice under the new law. These materials were created in 2015 by the ABA ROLI Georgia with funding from the INL for the use of Street Law Program students. The opinions expressed herein are not necessarily those of the ABA ROLI or the INL. No part of these materials may be copied, sold, or used in any way without express written permission of the ABA ROLI or the INL. These materials have been edited and modified by the ABA ROLI staff members. The work on this book was done by the following dedicated staff members of the ABA ROLI Georgia: David Rubino, Regional Director Mamuka Mamatsashvili, Deputy Country Director Medea Matiashvili, Senior Staff Attorney Ana Loria, Senior Staff Attorney Tea Chelidze, Office/Financial Manager ABA ROLI Georgia thanks the following persons and organizations for helping to make this Manual possible: The U.S. Ambassador to Georgia Ian C. Kelly. Elizabeth Andersen, Alexandra Belenkaya, Irina Parshikova, Mary Greer, Kristi Kontak, April Hewko, Tracey Newell, Judith Campbell, Christine Tefft and the Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs of the United States Department of State (INL). This publication is provided by the American Bar Association Rule of Law Initiative (ABA ROLI) Georgia through support and funds provided by the Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs of the United States Department of State (INL). American Bar Association,

5 sarcevi 1. nafic msajulta sasamartlo ra aris nafic msajulta sasamartlo? vin monawileobs nafic msajulta sasamartlosi? rodis warmoisva nafic msajulta sasamartlo? terminta ganmarteba nafic msajulta sasamartlo saqartvelosi rodis Semovida nafic msajulta sasamartlo saqartvelosi? nafic msajulta sasamartlos gavrceleba pirveli nafic msajulta sasamartlo terminta ganmarteba ufleba nafic msajulta sasamartloze ra SemTxvevaSi ganixilavs saqmes nafic msajulta sasamartlo? terminta ganmarteba nafici msajuli nafic msajulta kandidatebi vin SeiZleba iyos nafici msajuli? vin ar SeiZleba iyos nafici msajuli? uari nafic msajulta movaleobis Sesrulebaze terminta ganmarteba nafic msajulta kitxvari ra aris nafic msajulta kitxvari da ratom evaleba nafic msajulta kandidats misi Sevseba?

6 kitxvaris forma da Sinaarsi nafici msajulebis kitxvari (nimusi) nafic msajulta SerCevis sxdoma sad unda mividnen nafic msajulta kandidatebi? vin monawileobs nafic msajulta SerCevis sxdomasi? nafic msajulta SerCevis sxdomis mimdinareoba (nimusi) nafic msajulta gamokitxva nafic msjulta kandidatebistvis gankutvnili kitxvebi nafic msajulta acileba kandidatebis danisvna nafic msajulad terminta ganmarteba nafic msajulta ufleba-movaleobani satadarigo nafici msajuli vin aris ufrosi nafici msajuli da rogoria misi ufleba-mo valeobani? nafic da satadarigo msajulta mier ficis dadeba nafic msajulta uflebebi nafic msajulta movaleobani ra aris nafic msajulta TaTbiri da ra uflebamovaleobebi gaacniat nafic msajulebs TaTbiris dros? terminta ganmarteba nafic msjulta ganmartebebi sxdomis Tavmjdomaris ganmartebebi nafic msajulta sasamartlosadmi sxdomis Tavmjdomaris ganmartebebi nafic msajulta sasamartlosadmi (sanimuso versia) sxdomis Tavmjdomaris ganmartebebi nafic msajulta satatbiro otaxsi gasvlamde (sanimuso versia)

7 1. nafic msajulta sasamartlo 1. ra aris nafic msajulta sasamartlo? nafic msajulta sasamartlo aris mosamartlisa da Tormeti moqalaqisagan Semdgari Jiuri, romelic kanonit dadgenil SemTxvevaSi da wesit axorcielebs martlmsajulebas vin monawileobs nafic msajulta sasamartlosi? nafic msajulta sasamartlos uzrveba profesionali mosamartle. nafic msajulta sasamartlo processi aseve monawileoben mxareebi, kerzod, braldebis mxare, anu prokurori da dacvis mxare _ braldebuli da misi advokati rodis warmoisva nafic msajulta sasamartlo? nafic msajulta sasamartlos didi istoria gaacnia. Tumca ar arsebobs ertiani azri misi warmosobis zusti adgilisa da drois Sesaxeb. cnobilia, rom nafic msajulta sasamartloebi garkveuli saxit antikur epoqasic arsebobda. sxvadasxva dros saberznetsa da romsi sasamartlos es saxe martlmsajulebis ert-erti mtavari ganmaxorcilebeli organo iyo. gavrcelebuli mosazrebit, nafic msajulta sasamartlos istoria safrangetsi iwyeba, kerzod, 829 wels ludovikos (RvTismosavis) dros, 2 magram `XI saukunidan moyolebuli, nafic msajulta sasamartlos samsoblod inglisi miicneva.~ 3 saxeldobr, 1066 wlidan, normandielta mier inglisis dapyrobis Semdeg, rodesac iqmneba nafic msajulta sasamartlos Tavdapirveli koncefcia. 4 swored inglisuri sistema daedo safuzvlad nafic msajulta sasamartloebis umravlesobas. mat ricxvsia amerikis SeerTebuli Statebic, sadac inglisuri nafic msajulta sasamartlos eqsporti XVIII saukunesi ganxorcielda. 5 amerikis SeerTebul StatebSi ufleba 1 nawyebia g., lekveisvili m.,salikasvili m., ivanize m., TumaniSvili m., gogniasvili n., boxasvili n., nafic msajulta istituti saqartvelosi, Tb., 2013, Burnham. W., Introduction to the Law and Legal System of the United States, Third Edition, 2003, 86 3 nawyebia g., lekveisvili m.,salikasvili m., ivanize m., TumaniSvili m., gogniasvili n., boxasvili n., nafic msajulta istituti saqartvelosi, Tb., 2013, vidmani.n., nafic msajulta sasamartlo (saerto samartlis qveynebi), samartali da Tanamedrove problematika, Tb., 2005, Burnham. W., Introduction to the Law and Legal System of the United States, Third Edition, 2003, 86 6

8 nafic msajulta sasamartloze garantirebulia qveynis konstituciit, saxeldobr, kanonis meeqvse SesworebiT. 6 saqartvelosi nafic msajulta sasamartlos SemoRebis pirveli mcdeloba ww. ukavsirdeba, kerzod, 1917 wlis 21 seqtembers mirebul iqna `sasamartlo dawesebulebis debuleba~, ganxorcielda Sesabamisi cvlilebebi `sisxlis samartlis warmoebis wesdebasi~ da 1919 wlis 17 ianvars miires kanoni `nafic msajulta SemoRebis Sesaxeb~ 7. nisandoblivia, rom am periodsi nafic msajulta sasamartlos amoqmedeba srulyofilad ver ganxorcilda terminta ganmarteba sasamartlo _ ertaderti organo, romelic uflebamosilia ganaxorcielos martlmsajuleba, ganixilos sisxlis samartlis saqme, gamoitanos kanonieri, dasabutebuli da samartliani ganaceni. nafic msajulta Semadgenloba _ kanonit dadgenili wesit SerCeuli moqalaqeebis jgufi, romelic uflebamosilia gadawyvitos saqmis bedi mosamartlis mier gadacemuli mititebebis/ instruqciebis Sesabamisad. nafici msajulebi, rogorc wesi, iuristebi ar arian. braldebuli _ piri, romlis Sesaxebac arsebobs dasabutebuli varaudi, rom man Caidina danasauli. pirs, braldebulis statusi eni- Weba dakavebistanave an prokuroris mier gamotanili Sesabamisi dadgenilebit. konstitucia _ qveynis uzenaesi kanoni, romelsac unda Seesabamebodes yvela sxva samartlebrivi aqti. 6 Arbetman L.P.,Edward L.O brain., Street Law, A Course in Practical Law, Columbus, Ohio, 2005, ix. [ ] 7

9 1.2. nafic msajulta sasamartlo saqartvelosi rodis Semovida nafic msajulta sasamartlo saqartvelosi? 2009 wlis 9 oqtombers saqartvelos parlamentma miiro axali sisxlis samartlis saproceso kodeqsi (sssk), romelic ZalaSi Sevida 2010 wlis 1 oqtombers. swored am TariRs ukavsirdeba Tanamedrove saqartvelosi nafic msajulta institutisa da SejibrebiTobis principis SemoReba sisxlis samartlis saqmeebze. mocemuli cvlilebebi iuristebisatvis udides gamowvevas warmoadgens, radgan mnisvnelovnad Seicvala sasamartlo procesze moqmedi wesebi. magalitad, Seicvala sasamartlo procesze mtkicebulebebis gamoqveynebisa da mowmeta dakitxvis wesebi: `sasamartlo procesebze mosamartleebi arar gamoaqveyneben mtkicebulebebs da dahkitxaven mowmeebs. axla ukve prokuroris/advokatis saqmea, warmoadginos Tavisi saqme da dahkitxos mowmeebi. Tu prokurori/advokati Tavis saqmes Tavs ver gaartmevs, mtkicebulebebi da Cvenebebi verasdros miva mosamartlemde an nafic msajulamde, romlebmac saqme unda gadawyviton.~ nafic msajulta sasamartlos gavrceleba iqidan gamomdinare, rom nafic msajulta instituti axali iyo saqartvelostvis, misi gavrceleba nel-nela daiwyo. kerzod, Tavdapirvelad igi mxolod TbilisSi moqmedebda ( ww.), xolo 2012 wlis Semdeg nafic msajulta sasamartlo qutaissic dainerga. Sesabamisad, 2012 wlidan nafic msajulta sasamartlo saqartvelos or qalaqsi, Tbilissa da qutaissi moqmedebs pirveli nafic msajulta sasamartlo pirveli nafic msajulta sasamartlo gaimarta 2011 wlis noembersi, Tbilisis saqalaqo sasamartlosi. pirveli nafic msajulta sasamartlo braldebis mxaris gamarjvebit dasrulda. samsaatiani TaTbiris Semdeg Tormetma naficma msajulma verdiqti _ damnasave _ miiro braldebulis winaarmdeg, ris safuzvelzec sasamartlom gamamtyunebeli ganaceni gamoitana da damnasaved cno braldebuli piri. dres, nafic msajulta institutis danergvidan 5 wlis Semdeg, ukve Catarebulia 17 saqme, aqedan 12 _ TbiliSi da 5- qutaissi. 8 saxelmzrvanelo sasamartlo unar-cvevebsi, amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa, Tb., 2012, 13.

10 terminta ganmarteba kodeqsi _ kanonta krebuli. sisxlis samartlis saproceso kodeqsi _ kodeqsi, romelic adgens danasaulis gamoziebis, sisxlissamartlebrivi devnisa da martlmsajulebis ganmaxorcielebel wesebs. SejibrebiTobis principi _ nisnavs mxareebisatvis (braldebisa da dacvis) Tanabari uflebebis uzrunvelyofas procesis nebismier etapze. magalitisad, sssk ambobs, rom mxareebs sagamoziebo moqmedebebis Catarebisas aqvt Tanabari ufleba-movaleobebi, garda kanonit dadgenili gamonaklisebisa. parlamenti _ umarlesi sakanonmdeblo organo. swored paralamentia uflebamosili miiros kanonebi. dres saqartvelosi moqmedebs ertpalatiani parlamenti, Tumca saqartvelos konstituciis me-4 muxlis Tanaxmad, `saqartvelos mtel teritoriaze Sesabamisi pirobebis Seqmnisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis formirebis Semdeg saqartvelos parlamentis SemadgenlobaSi iqneba ori palata: respublikuri sabwo da senati~. mtkicebuleba _ kanonit dadgenili wesit sasamartlosi wardgenili informacia, am informaciis Semcveli sagani, dokumenti, nivtiereba an sxva obieqti, romlis safuzvelzedac mxareebi sasamartlosi adastureben an uaryofen faqtebs, samartlebrivad afaseben mat, asruleben movaleobebs, icaven TavianT uflebebsa da kanonier interesebs, xolo sasamartlo adgens arsebobs Tu ara faqti an qmedeba, romlis gamoc xorcieldeba sisxlis samartlis procesi. Caidina Tu ara es qmedeba garkveulma pirma, damnasavea Tu ara igi, agretve garemoebebs, romlebic gavlenas axdens braldebulis pasuxismgeblobis xasiatsa da xarisxze, axasiatebs mis pirovnebas. dokumenti mtkicebulebaa, Tu is Seicavs sisxlis samartlis saqmis faqtobrivi da samartlebrivi garemoebebis dasadgenad sawiro cnobas. dokumentad itvleba nebismieri wyaro, romelsic informacia arbewdilia sityvier-nisnobrivi formit an/da foto, kino, bgerisa Tu sxva Canaweris saxit, an sxva teqnikuri sasualebis gamoyenebit. verdiqti _ nafici msajulebis gadawyvetileba saqmeze piris damnasaveobis an udanasaulobis Sesaxeb. verdiqtis gamotanis ufleba aqvs mxolod nafic msajulta Semadgenlobas. ganaceni _ pirveli instanciis, saapelacio da sakasacio sasamartlos gadawyvetileba, romelic braldebuls cnobs damnasaved dana- Saulis CadenaSi an amartlebs mas. ganacenis gamotanis ufleba aqvs mxolod sasamartlos. 9

11 1.3. ufleba nafic msajulta sasamartloze saqartvelos konstituciis me-5 muxlsi natqvamia: `saerto sasamartloebsi saqmeebi nafici msajulebis mier ganixileba kanonit gatvaliswinebul SemTxvevebSi da wesit~ ra SemTxvevaSi ganixilavs saqmes nafic msajulta sasamartlo? am kitxvaze pasuxs saqartvelos sisxlis samartlis saproceso kodeqsi Seicavs. zemot itqva, rom saqartvelosi nafic msajulta sasamartlos teritoriuli gansjadoba TbilisiTa da qutaisit Semoifargleba. Tumca kanonis miznebistvis Tbilisis saqalaqo sasamartlos samoqmedo teritoriad micneulia axalqalaqis, axalcixis, bolnisis, goris, gurjaanis, TeTri wyaros, Telavis, mcxetis, sirnaris, soxumis, gagra-gudautisa da xasuris raionuli, Tbilisisa da rustavis saqalaqo sasamartloebis samoqmedo teritoria. xolo qutaisis saqalaqo sasamartlos samoqmedo teritoriad ganisazrvra ambrolauris, gali-gulrifsisa da ocamcire-tyvarcelis, zestafonis, zugdidis, ozurgetis, samtrediis, sacxeris, senakis, cagerisa da xelvacauris raionuli, batumis, fotisa da qutaisis saqalaqo sasamartloebis samoqmedo teritoriebi. 9 mnisvnelovania, rom nafic msajulta sasamartlo ar ganixilavs saqmes yvela danasaulis SemTxvevaSi. amastan, gansxvavdeba Tbilisisa da qutaisis nafic msajulta sasamartloebis mier gansaxilveli saqmeebic. zogadi wesis mixedvit, nafic msajulta sasamartlo ganixilavs saqmeebs, romelic sasjelis saxit itvaliswinebs Tavisuflebis arkve- Tas, garda im SemTxvevisa, rodesac braldebuli Suamdgomlobs, rom saqme ganxilul iqnes nafic msajulta monawileobis garese. nafic msajulta sasamartlo Tbilisis saqalaqo sasamartlosi ganixilavs saqmeebs Semdeg danasaulebze: 1. mkvleloba damamzimebel garemoebebsi (sisxlis samartlis kodeqsis (ssk) muxli 109-e); 2. mkvleloba msxverplis TxovniT (ssk muxli 110-e); 3. ganzrax mkvleloba uecari, Zlieri sulieri arelvebis mdgomareobasi (ssk muxli 111-e); 4. dedis mier axalsobilis ganzrax mkvleloba (ssk muxli 112-e); 9 saqartvelos iusticiis umarlesi sabwos 2015 wlis 14 seqtembris 1/118 gadawyvetileba. [ ] 10

12 5. mkvleloba aucilebeli mogeriebis farglebis gadacilebit (ssk muxli 113-e); 6. mkvleloba damnasavis SepyrobisaTvis aucilebeli zomis gadacilebit (ssk muxli 114-e). nafic msajulta sasamartlo qutaisis saqalaqo sasamartlosi ganixilavs mxolod erti danasaulis SemTxvevaSi _ es aris mkvleloba damamzimebel garemoebebsi (ssk muxli 109-e). nisandoblivia, rom nafic msajulta sasamartlos zemot CamoTvlili gansjadoba moqmedebs 2012 wlis 1 oqtobridan 2016 wlis 1 oqtombramde. masasadame, Tu pirs bralad edeba sisxlis samartlis kodeqsis e muxlebit gatvaliswinebuli danasauli da Tu is Cadenilia Tbilisis saqalaqo sasamartlos gansjad teritoriaze, mas SeuZlia isargeblos nafic msajulta sasamartlos uflebit. aseve, Tu pirs bralad edeba saqartvelos sisxlis samartlis kodeqsis 109-e muxlit gatvaliswinebuli danasaulis Cadena da es saqme qutaisis saqalaqo sasamartlos teritorias eqvemdebareba, mas aqvs ufleba moitxovos Tavisi saqmis ganxilva nafic msajulta sasamartlos winase terminta ganmarteba sisxlis samartlis kodeqsi _ kanonta krebuli, romlitac ganisazrvreba danasauli da sasjeli. danasauli _ sisxlis samartlis kodeqsis mixedvit, sisxlissamar- Tlebrivi pasuximgeblobis safuzvelia danasauli, e.i. am kodeqsit gatvaliswinebuli martlsawinaarmdego da braleuli qmedeba. gansjadoba _ gansjadoba pirobitad SeiZleba or nawilad daiyos: teritoriuli gansjadoba da sagnobrivi gansjadoba. teritoriuli gansjadoba _ sisxlis samartlis saqmeebis mikutvnebis principi teritoriis/adgilmdebareobis gatvaliswinebit. magalitad, danasaulis Cadenis, gamoziebisa da braldebulis sasamartlosi pirvelad wardgenis mixedvit esa Tu is saqme konkretuli sasamartlos gansjadia. sagnobrivi gansjadoba _ sasamartlo uflebamosilia ganixilos mxolod kanonit gatvaliswinebuli saqmeebi, saqmeebis ganawilebis am princips sagnobriv gansjadobas uwodeben. magalitad, qutaisis saqalaqo sasamartlosi nafic msajulta sasamartlos gansjadia mxolod sisxlis samartlis saqmeebi, sadac braldebuls brali edeba 109-e muxlis CadenaSi. 11

13 2. nafici msajuli 2.1. nafic msajulta kandidatebi vin SeiZleba iyos nafici msajuli? saqartvelos kanonmdeblobis mixedvit, nafici msajuli SeiZleba iyos piri, romelic akmayofilebs Semdeg motxovnebs: 1. aris saqartvelos moqalaqe; 2. mas Seusrulda 18 weli; 3. icis qartuli ena; 4. cxovrobs teritoriaze, romelic Sedis im sasamartlos gansjadobasi, sadac mimdinareobs procesi; 5. SezRuduli ara aqvs fizikuri da fsiqikuri SesaZleblobebi, rac xels ar SeuSlis mis mier nafici msajulis movaleobis Sesrulebas vin ar SeiZleba iyos nafici msajuli? garda am motxovnebisa, kanoni gansazrvravs nafic msajulta kandidatebis SeuTavseblobis safuzvlebsac. piri ver miirebs sisxlis samartlis processi monawileobas nafic msajulad, Tu: 1. igi saxelmwifo-politikuri Tanamdebobis piria; 2. igi gamomziebelia; 3. igi policielia; 4. igi iricxeba saqartvelos SeiaraRebul ZalebSi; 5. igi sasuliero piria; 6. igi arnisnul saqmesi samartlis procesis monawilea; 7. igi braldebulia; 8. igi narkotikuli sasualebis mcire odenobis moxmarebistvis administraciul saxdeldadebuli piria; 9. misi monawileoba nafic msajulad arnisnul saqmesi askarad usamartlo iqneboda am piris mier gamoxatuli mosazrebebis

14 an piradi gamocdilebis safuzvelze; 10. igi fsiqologia; 11. igi fsiqiatria; 12. igi iuristia. masasadame, konkretuli profesiis warmomadgenlebs, saqartvelos kanonmdeblobis mixedvit, ekrzalebat nafici msajulis funqciis Sesruleba. amastan, Tu piri kanontan konfliqtsi imyofeba, anu, Tu is bradebulia (mas wayenebuli aqvs brali danasaulis CadenaSi), an, Tu is administraciuli wesit pasuxisgebasi aris micemuli _ saxdeldadebulia (magalitad, dajarimebuli an administraciul patimrobasi imyofeba), is ver miirebs monawileobas nafic msajulta sasamartlosi. sainteresoa, ras gulisxmobs Canaweri: `misi monawileoba nafic msajulad arnisnul saqmesi askarad usamartlo iqneboda am piris mier gamoxatuli mosazrebebis an piradi gamocdilebis safuzvelze~. es aris SemTxveva, roca nafic msajulta SerCevis sxdomaze gamovlindeba iseti garemoeba, rac natels xdis, rom nafici msajulobis kandidati ver iqneba obieqturi, miukerzoebeli da samartliani ama Tu im saqmeze, misi wina gamocdilebidan an sxva garemoebidan gamomdinare. magalitad, Tu ixileba saqme ganzrax mkvlelobis Sesaxeb da nafic msajulta kandidatebs Soris aris adamiani, romelsac 2 Tvis win ojaxis wevri moukles, is SesaZloa acilebul iqnes im safuzvlit, rom misi monawileoba arnisnul saqmesi askarad usamartlo iqneboda am piris piradi gamocdilebis safuzvelze uari nafic msajulta movaleobis Sesrulebaze nisandoblivia, rom saqartvelos kanonmdebloba itvaliswinebs kandidatis mier uaris gacxadebas nafici msajulis movaleobis Sesrulebaze, Tu arsebobs CamoTvlili safuzvlidan romelime: 1. Tu es piri ukanaskneli wlis ganmavlobasi ukve iyo nafici msajuli; 2. Tu is asrulebs iset samusaos, romelsic misi Secvla gamoiwvevs mnisvnelovan zians; 3. Tu misi janmrtelobis mdgomareoba ar uwyobs xels Seasrulos nafici msajulis movaleoba; 4. Tu piri 70 wels gadacilebulia. gasatvaliswinebelia, rom uaris gacxadeba nafic msajulad monawi- 13

15 leobaze kandidatis uflebaa da ara movaleoba. magalitad, Tu kandidati 75 wlisaa, magram mas surs monawileobis mireba sasamartlo processi, is uflebamosilia darces nafic msajulta SemadgenlobaSi, Tu romelime mxare raime sxva safuzvlit ar aicilebs mas. arsanisnavia, rom zemot dasaxelebuli safuzvlebis garkveva xdeba nafic msajulta SerCevis sxdomaze. swored aq wydeba sakitxi kandidatebis acilebis Taobaze da aq dgeba sabolood nafic msajulta 12-kaciani Semadgenloba terminta ganmarteba saxdeli _ administraciuli samartaldarrvevis CadenisaTvis gatvaliswinebuli pasuxismgeblobis specialuri zoma. administraciuli saxdelis saxe SeiZleba iyos: gafrtxileba, jarima, moqalaqisatvis miniwebuli satransporto sasualebis martvis uflebis SeCereba da sxva. procesis monawileni _ saqartvelos sisxlis samartlis saproceso kodeqsis mixedvit procesis monawileebi arian: sasamartlo, prokurori, gamomziebeli, braldebuli advokati, mowme, eqsperti, Tarjimani, sasamartlos megobari (amicus Curiae), dazaralebuli, sxdomis mdivani. acileba _ mosamartlis mier mirebuli gadawyvetileba pirisatvis sasamartlo procesi monawileobis akrzalvis Sesaxeb. acilebis Sesaxeb gadawyvetilebas sasamartlo irebs mxaris, dainteresebuli piris SuamdgomlobiT an sakutari iniciativit. 14

16 2.2. nafic msajulta kitxvari ufleba nafic msajulta sasamartloze braldebulis privilegiaa. kanonit gansazrvrul SemTxvevebSi swored braldebuli wyvets surs Tu ara mas nafic msajulta sasamartlos winase sakutari saqmis ganxilva. mas Semdeg, rac braldebuli am gadawyvetilebas miirebs, sasamartlo valdebulia uzrunvelyos nafic msajulta sasamartlo mocemul saqmeze da danisnos nafic msajulta SerCevis sxdoma, anu procesi, sadac kandidatebidan airceven nafic msajulebs. zemot itqva, Tu vin SeiZleba iyos nafic msajulta kandidati. es aris 18 welze ufrosi asakis, qartuli enis mcodne piri, romelic cxovrobs Sesabamisi sasamartlos teritoriul gansjadobasi. swored aset kandidatebs sasamartlo saarcevno siidan, SemTxveviTi SerCevis principit, ugzavnis uwyebas da nafic msajulta kitxvars. rac imas nisnavs, rom saqartvelos nebismier moqalaqes, romelsac Seusrulda 18 weli, SeiZleba miuvides sasamartlos mier gagzavnili uwyeba sasamartlosi gamocxadebis Taobaze da nafic msajulta kitxvari. moqalaqe valdebulia, gaecnos am dokumentebs, ketilsindisierad Seavsos kitxvari da gamocxaddes uwyebasi mititebul adgilas da dros ra aris nafic msajulta kitxvari da ratom evaleba nafic msajulta kandidats misi Sevseba? nafic msajulta kitxvari _ es aris mxareebis mier momzadebuli da sasamartlos mier damtkicebuli dokumenti, sadac mocemulia kitxvebi nafic msajulta kandidatebisatvis. es dokumenti aucilebelia imistvis, rom mxareebs miecet sasualeba meti gaigon nafici msajulis Sesaxeb, rata SejibrebiTobis principis dacvit SearCion nafici msajulebi. martalia, kandidatebi gamocxaddebian SerCevis sxdomaze, sadac mxareebs eqnebat sasualeba kitxvebi dausvan mat da miiron mat- Tvis sawiro informacia, magram dros dazogvisa da amastan, uxerxul kitxvebze zepiri pasuxis Tavidan acilebis miznit, kitxvaris gamoyeneba damatebiti sasualebaa, mxaretatvis nafici msajulebis uket asarcevad kitxvaris forma da Sinaarsi kitxvari SesaZloa iyos ramdenime gverdiani. kitxvarsi aucileblad iqneba kitxvebi nafici msajulis vinaobis Sesaxeb. e.w. standartuli kitxvebi, magalitad, rogoricaa: saxeli, gvari, misamarti, 15

17 telefoni, dabadebis adgili, TariRi, ojaxuri mdgomareoba, gana- Tleba, wignebi da Jurnal-gazeTebi, romlebsac kandidati kitxulobs, kinofilmebi, romelsac is uyurebs, samxedro samsaxuri, Svilebi da a.s. kitxvarsi agretve iqneba konkretuli saqmidan gamomdinare mxare- TaTvis mnisvnelovani kitxvebi, razedac kandidatis mier gacemuli pasuxi gauadvilebs mat gadawyvetilebis mirebas nafici msajulis arcevis Sesaxeb. magalitad, gansaxilvel saqmestan dakavsirebuli informacia da misi wyaro; nacnoboba mocemul saqmeze braldebultan an sxva procesis monawile pirebtan; ganwyoba dacvis an braldebis mxaris, policiis, kanonis mimart. cnobilia, rom `adamianebi ufro gulwrfelni arian werilobit kitxvebze pasuxebis gacemisas, vidre Ria sasamartlo sxdomaze gamokitxvisas.~ 10 amastan, mxolod jgufis mimart dasmuli zogadi xasiatis kitxvebze (magalitad, Tu romelime Tqvengans smenia raime gansaxilvel sisxlis samartlis saqmeze, gtxovt, aswiot xeli?) mirebuli `diax~ an `ara~ pasuxebit, mxares ver Seuqmnis swor warmodgenas momaval msajulebze. 11 werilobit kitxvarsi xsirad aris kitxvebi, romelta Ria sasamartlo sxdomaze dasma SesaZloa delikaturi iyos. magalitad: xom ar yofila romelime Tqvengani an Tqveni axlo natesavi ojaxsi Zaladobis msxverpli? 12 Tu saqme ojaxsi Zaladobas exeba mxaretatvis mnisvnelovani iqneba amisi dadgena. am kitxvaze pasuxis gacema nafic msajulta SerCevis sxdomaze xmamarla, sxva pirebis winase, metad rtuli iqneba piristvis, Tumca kitxvaze pasuxi Zalian mnisvnelovania mxareebistvis. swored amitom, msgavsi situaciis Tavidan acilebis miznit, mxareebi msgavs kitxvebs kitxvarsi moatavseben. isic unda itqvas, rom kitxvarsi motavsebuli specialuri/tematuri kitxvebis ertaderti da pirveladi mizani nafici msajulistvis uxer xulobis acileba ar aris. mxareebi msgavsi kitxvebit cdiloben safuzveli Seqmnan ama Tu im nafici msajulis asacileblad. gasatvaliswinebelia, rom Tanamedrove sisxlis samartlis procesi Sejibrebi- Tia da Sesabamisad, mxareebi yvelafers aketeben imistvis, rom swored mattvis sasargeblo nafici msajuli aircion. Sesabamisad, nafici msajulobis kandidati unda Seecados, maqsimalurad gulwrfelad da obieqturad Seavsos kitxvari, daweros is informacia, romelic SesaZloa pirdapir ar aris kitxvit motxovnili, magram azustebs da srul yofils xdis pasuxs, rata uzrunvelyos orive mxa risatvis Tanabari SesaZlebloba misi arcevis an/da acilebisatvis. 10 saxelmzrvanelo sasamartlo unar-cvevebsi, amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa, Tb., 2012, iqve iqve.

18 mnisvnelovania nafici msajulobis kandidatma gaitvaliswinos, rom ar arsebobs mocemul kitxvebze swori pasuxi. mtavaria, man kitxvebs upasuxos gulaxdilad da yuradrebit Seavsos kitxvari. magalitisatvis ixilet kitxvaris nimusi: nafici msajulebis kitxvari (nimusi) m i T i T e b e b i `pativcemulo gacnobebt, rom Tqven brzandebit nafici msajulobis kandidati. mocemuli kitxvari momzadda, rata daexmaros sasamartlosa da mxareebs. aucilebelia gairkves icnobt Tu ara mxareebs, advokats/ prokurors an potenciur mowmeebs. arnisnuli kitxvari momzadebulia saqartvelos sisxlis samartlis saproceso kodeqsis 221-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, romelic damtkicebulia mosamar- Tlis mier da Tqven valdebuli xart arnisnuli kitxvari SeavsoT dresi. gtxovt, kitxvebs upasuxot gulaxdilad da yuradrebit. Sesabamisad, sasurvelia, mogvcet sruli da amomwuravi pasuxi. gtxovt, gaitvaliswinot, rom ar arsebobs mocemuli kitxvebis swori pasuxi. im SemTxvevaSi, Tu zogierti kitxva moitxovs iseti piradi (delikaturi) informaciis gacemas, romlis gamjravnebac ar gsurt, gtxovt, es miutitot da Sesabamisi pasuxis ujrasi dawerot `piradi~. Tqven mogecemat SesaZlebloba, gaesaubrot mosamartlesa da advokats/prokurors danarceni nafici msajulebis dauswreblad. gtxovt, gamoiyenot mxolod muqi lurji an Savi feris melani, radgan Cven kitxvaris aslebi unda gadavirot. amastan, gtxovt, kitxvebze pasuxi miutitot sityvierad diax/ara an TqvenTvis sasurvel grafasi `V~ nisnis gamoyenebit. amastan, furclis ukana mxares araferi dawerot. Tu damatebiti adgili dagwirdat, ganagrzet imave gverdis qveda an gverdit nawilze, an bolo gverdze (miutitet SekiTxvis nomeri). gtxovt, SeavsoT mocemuli kitxvari piradad da mastan dakav- SirebiT aravis gaesaubrot. winaswar mogaxsenebt madlobas gulisxmierebisatvis. 17

19 k i T x v e b i: 1. saxeli, mamis saxeli, gvari: dabadebis TariRi (ricxvi, Tve, weli): / / sqesi: mamrobiti mdedrobiti 2. dabadebis adgili: (qveyana, qalaqi/raioni) 3. faqtobrivi sacxovrebeli adgili 4. registraciis adgili sxva misamart(eb)ze sad cxovrobdit? (miutitet yvela misamarti sadac gicxovriat) a) b) g) rogoria Tqveni amjamindeli samsaxurebrivi statusi? vmusaob vmusaob saxlsi umusevari var pensiaze var var studenti, gtxovt, miutitot specialoba 18

20 6. profesia: (Tu xart pensioneri an umusevari, gtxovt, miuti- ToT ukanaskneli samusao adgili). a. ra aris Tqveni profesia? b. sad musaobt? g. ramdeni xania? d. ra aris Tqveni konkretuli movaleobebi samsaxursi? e. sad musaobdit manamde da ras aketebdit? v. rodesme xom ar gqoniat xelmzrvaneli Tanamdeboba an pirta daqiravebis an gatavisuflebis uflebamosileba? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, daakonkretot: 7. ra saxis ganatleba gaqvt? arasruli sasualo sasualo bakalavriati magistratura doqtorantura 19

21 sxva gtxovt, arwerot Tqven mier mirebuli ganatleba: saswavleblis dasaxeleba: specialoba da xarisxi: 8. gagivliat Tu ara raime saxis kursi samartalsi, sisxlis samar- TalSi, fsiqologiasi an/da fsiqiatriasi? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, arwerot: 9. Tqveni ojaxuri mdgomareoba? dauojaxebeli da arasodes vyofilvar daojaxebuli amjamad daojaxebuli wlis ganmavlobasi dauojaxebeli, magram warsulsi daojaxebuli wlis ganmavlobasi dauojaxebeli, magram vcxovrob partniortan ertad wlis manzilze qvrivi, warsulsi daojaxebuli wlis ganmavlobasi sxva

22 10. musaobs Tu ara Tqveni meurle/mudmivad Tanamcxovrebi piri? diax ara a. dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, miutitot ras saqmianobs da sad musaobs? b. warsulsi ras saqmianobda? g. Tu Tqveni meurle/mudmivad Tanamcxovrebi piri umusevaria, saojaxo saqmis garda, ra saqmianobas eweoda warsulsi? 11. gtxovt, arwerot Tqveni meurlis/mudmivad Tanamcxovrebi piris ganatleba (mat Soris mis mier mirebuli ganatlebis xarisxi da sfero): 12. Tu gyavt Svilebi, gtxovt, miutitot: a) saxeli, mamis saxeli, gvari b) sqesi mamrobiti mdedrobiti g) asaki d) cxovrobs Tu ara TqvenTan diax ara 21

23 e) ganatleba v) saqmianoba a) saxeli, mamis saxeli, gvari b) sqesi mamrobiti mdedrobiti g) asaki d) cxovrobs Tu ara TqvenTan diax ara e) ganatleba v) saqmianoba a) saxeli, mamis saxeli, gvari b) sqesi mamrobiti mdedrobiti g) asaki d) cxovrobs Tu ara TqvenTan diax ara e) ganatleba v) saqmianoba a) saxeli, mamis saxeli, gvari b) sqesi mamrobiti mdedrobiti g) asaki d) cxovrobs Tu ara TqvenTan diax ara e) ganatleba v) saqmianoba 22

24 12.5. a) saxeli, mamis saxeli, gvari b) sqesi mamrobiti mdedrobiti g) asaki d) cxovrobs Tu ara TqvenTan diax ara e) ganatleba v) saqmianoba 13. ra aris Tqveni hobi, gansakutrebuli interesis sagani, dasvenebis dros gasartobi saqmianoba, mat Soris sporti? 14. gtxovt, CamoTvaloT yvela is organizacia an jgufi, romelsic monawileobt an xart wevri.: 15. icnobt Tu ara, an gaqvt, an gqoniat Tu ara Sexeba qvemot CamoTvlil procesis romelime monawilestan (dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, monisnot Sesabamisi saxel(eb)i da marjvena ujrasi gaswvriv miutitot detalebi): mosamartle 23

25 prokurori advokati braldebuli dazaralebuli 16. gimsaxuriat Tu ara samxedro samsaxursi? a. sad da ra periodsi: b.: wodeba an Tanamdeboba: 17. ra aris Tqveni upirvelesi sainformacio wyaro? (miutitet gazeti da/an satelevizio/radio arxi). 18. romel Jurnal-gazeTebs kitxulobt regularulad? 24

26 19. adevnebdit Tu ara Tvals presasi an mediis sxva sasualebebit am saqmis _ gasuqebas? (saqmis saxelwodeba) diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot, CamogiyalibdaT Tu ara raime mosazreba braldebulis Sesaxeb saqmis gasuqebis Sedegad? 20. miekutvnebit Tu ara romelime religiur organizacias an jgufs, romelic ar mogcemdat sasualebas miirot gadawyvetileba am saqmeze? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 25

27 21. migacniat Tu ara, rom moraluri TvalsazrisiT ver Se- ZlebT am saqmeze gadawyvetilebis mirebas? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 22. gaqvt Tu ara uaryofiti damokidebuleba policiis, sxva samartaldamcavi organos, prokuraturis, sasamartlos an advokatis mimart raime mizezit? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 23. SegiZliaT Tu ara miukerzoebeli martlmsajulebis uzrunvelyofa? diax ara gtxovt ganmartot: 24. xart Tu ara raime jgufis wevri, romelic mxars uwers cvli lebas sisxlis samartalsi? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 26

28 25. gimusaviat Tu ara piradad Tqven, Tqvens natesavs an axlo megobars sasamartlosi, samartaldamcav organosi, prokuraturasi, advokatad, saeqsperto dawesebulebasi an sxva organosi, romelic dakavsirebulia mocemul saqmestan? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot sad: 26. yofilxart Tu ara piradad Tqven an TqvenTan daaxloebuli piri danasaulis msxverpli/dazaralebuli? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 27. yofilxart Tu ara rodesme danasaulis mowme, xom ar wargidgeniat raime werilobiti dokumenti, an xom ar gqoniat urtiertoba policiastan, sxva samartaldamcav organostan, prokuraturastan an sasamartlostan? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot detalebi: 28. rodesme xom ar migiriat monawileoba piradad Tqven an TqvenTan daaxloebul pirs raime jgufsi, romelic dakavebulia danasaulis prevenciit an msxverplta uflebebis dacvit? diax ara 27

29 dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot misi mizani da Tqveni monawileobis forma: 29. rodesme xom ar migiriat monawileoba piradad Tqven an TqvenTan daaxloebul pirs raime jgufsi, romelic icavs adamianis uflebebs? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot misi mizani da Tqveni monawileobis forma: 30. warsulsi xom ar yofilxart arceuli nafic msajulad? diax ara a. dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, warmoadginot Semdegi informacia TiToeul saqmeze: saqme #1. braldeba periodi gamoitanes Tu ara naficma msajulebma verdiqti: 28

30 diax ara xom ar yofilxart ufrosi nafici msajuli: diax ara saqme #2. braldeba periodi gamoitanes Tu ara naficma msajulebma verdiqti: diax ara xom ar yofilxart ufrosi nafici msajuli: diax ara saqme #3. braldeba periodi gamoitanes Tu ara naficma msajulebma verdiqti: diax ara xom ar yofilxart ufrosi nafici msajuli: diax ara 29

31 b. ras fiqrobt Tqven mier gaweul nafici msajulis samsaxurze? 31. icnobt Tu ara romelime advokats, prokurors, samartaldamcavi organos TanamSromels an mosamartles? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, miutitot mati saxelebi da is, Tu ra kavsiri aqvt TqvenTan, agretve, miutitet samartlis romel sferosi morvaweoben isini? 32. rodesme xom ar yofilxart Tqven, Tqveni axlo megobari an natesavi: ewvmitanili an braldebuli? diax ara dakavebuli an dapatimrebuli? diax ara dazaralebuli? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 30

32 33. daelodebit Tu ara mtkicebulebebis ganxilvas, vidre SeiqmnideT warmodgenas gansaxilvel saqmeze? diax ara 34. migacniat Tu ara, rom aucileblad unda gaiziarot eqspertis Cveneba, masinac ki, Tu es ewinaarmdegeba Tqvens mosazrebas? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 35. eqspertis CvenebisaTvis raime mnisvnelobis miniwebamde, dainteresdebit Tu ar im mizezebit, ramac ganapiroba eqspertis es konkretuli mosazreba? diax ara uaryofiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 36. SesaZlebelia am saqmeze warmodgenil iqnes danasaulis Sesaxeb suratebi da grafikuli gamosaxuleba. gagiwirdebat Tu ara aseti masalis naxva da ganxilva? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 31

33 37. Tqven ar unda dausvat nafic msajulta TaTbirze nebismieri saxis gavlena. SeasrulebT Tu ara am motxovnas? diax ara uaryofiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 38. mosamartle mogcemt mititebebs, rom mtkicebulebebis ganxilvisas warmoqmnili nebismieri ewvi, romelic ar gaqarwyldeba kanonit dadgenili wesit, unda gadawydes braldebulis sasargeblod. gagiwirdebat Tu ara mosamartlis am mititebis dacva? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 39. xom ar gaqvt raime fizikuri an samedicino xasiatis problema, romelic SeuZlebels gaxdis Tqvens mier nafici msajulis funqciis Sesrulebas? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 40. xom ar gaqvt mxedvelobis an smenis problema? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: 32

34 41. xom ar gaqvt raime sxva informacia, romelic gsurt miawodot sasamartlos Tqven mier nafici msajulis funqciis Sesrulebis SesaZleblobasTan dakavsirebit? diax ara dadebiti pasuxis SemTxvevaSi, gtxovt, ganmartot: vadastureb, rom saqartvelos sisxlis samartlis saproceso kodeqsis 221-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, zemot mocemuli informacia sworia da kitxvari Sevavse qalaq , saqartvelo, 20-- wlis (ricxvi da Tve) xelmowera: ~ warmodgenili nawili `nafic msajulta kitxvari~ ix,. nasromidan: saxelmzrvanelo informacia nafic msajulta sasamartlosatvis, saqartvelos uzenaesi sasamartlo, amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa, Tb., 2010,

35 2.3. nafic msajulta SerCevis sxdoma saqartvelos sisxlis samartlis saproceso kodeqsis mixedvit, nafic msajulta sasamartlo Sedgeba 12 nafici msajulisa da 2 satadarigo msajulisgan. manam, sanam nafic msajulta mier sisxlis samartlis saqmis arsebiti ganxilva daiwyeba, mxareebi winaswar mowveuli kandidatebisgan irceven msajulta Semadgenlobas. 14 am miznit imarteba msajulta SerCevis sxdoma sad unda mividnen nafic msajulta kandidatebi? nafic msajulta kandidatebi valdebulni arian uwyebasi mititebul dros gamocxaddnen sasamartlosi. sxdomis dawyebamde mat ezlevat SesaZlebloba uyuron sasamartlos mier momzadebul videos nafici msajulobis Sesaxeb. nafic msajulta SerCevis sxdoma imarteba sasamartlo darbazsi vin monawileobs nafic msajulta SerCevis sxdomasi? sxdomas xelmzrvanelobs mosamartle, sxdomis Tavmjdomare. sxdomas eswrebian mxareebi _ braldebis mxare da dacvis mxare, agretve sxdomis mdivani. sasamartlosi wesrigs uzrunvelyofen mandaturebi nafic msajulta SerCevis sxdomis mimdinareoba (nimusi) nafici msajulebi SehyavT sasamartlo darbazsi. Semodis sxdomis mdivani da stxovs darbazsi myof pirebs fexze adgomas, radgan sasamartlo modis. mosamartle xsnis sxdomas da mimartavs nafic msajulebs: `dila msvidobisa, qalbatonebo da batonebo! Cemi saxelia (mosamar- Tle) me gavuzrvebi process, romelzec Tqven SesaZloa mogiwiot nafici msajulis movaleobis Sesruleba. Cems marcxniv/marjvniv mjdomi pirovneba aris am sasamartlo sxdomis mdivani q-ni/b-ni saxelmzrvanelo sasamartlo unar-cvevebsi, amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa, Tb., 2012, 52.

36 qalbatonebo da batonebo, es aris sisxlis samartlis saqme braldebis gamo. braldebuls brali edeba Tqven aq imyofebit, rata mocemul saqmesi SeasruloT nafic msajulta movaleoba. nafic msajulta movaleoba aris pativi da valdebuleba, magram is ar aris nebayoflobiti. amave dros, TiToeuli Cvengani gansakutrebuli gulisxmierebit ekideba Tqveni drois faqtoris sakitxs. arc erti Tqvengani ar brzandebit moxalise. arian moqalaqeebi, romlebsac aqvt survili Seasrulon nafici msajulis movaleoba, Tumca kanonmdeblobit garantirebulia SemTxveviTi SerCevis wesi, rac TavisTavad gamoricxavs arnisnuli moqalaqeebis CarTvas mxolod mati survilit. kanonmdeblobit garantirebulia nafic msajulta sasamartloze saqmis ganxilvis ufleba, da es ufleba exeba TiToeul Cvengans, amitomac vimyofebit sasamartlo procesze. piri uflebamosilia nafic msajulad miiros monawileoba sasamartlo processi, Tu: 1. saqartvelos samoqalaqo reestris monacemta bazasi dafiqsirebulia, rogorc 18 wels gadacilebuli piri; 2. icis sisxlis samartlis procesis ena; 3. cxovrobs teritoriaze, romelic Sedis im sasamartlos gansjadobasi, sadac mimdinareobs procesi; 4. SezRuduli ara aqvs fizikuri da fsiqikuri SesaZleblobebi, rac xels SeuSlis mis mier nafici msajulis movaleobis Sesrulebas. piri ver miirebs sisxlis samartlis processi monawileobas nafic msajulad, Tu: 1. saxelmwifo-politikuri Tanamdebobis piria; 2. gamomziebelia; 3. policielia; 4. iricxeba saqartvelos SeiaraRebul ZalebSi; 5. sasuliero piria; 6. arnisnul saqmesi sisxlis samartlis procesis monawilea; 7. braldebulia; 35

37 8. narkotikuli sasualebebis mcire odenobit moxmarebisatvis administraciul saxdeldadebuli piria; 9. misi monawileoba nafic msajulad arnisnul saqmesi askarad usamartlo iqneboda am piris mier gamoxatuli mosazrebebis an piradi gamocdilebis safuzvelze; 10. fsiqologia; 11. fsiqiatria; 12. iuristia. kanoni, romelic exeba am saqmesa da massi wayenebul braldebas, Cem mier TqvenTvis axsnili iqneba mititebebis/instruqciebis saxit procesis dasawyissi da misi dasrulebisas. msajulebtan axlos mjdomi pirovneba aris prokurori q-ni/b-ni , prokuroris sapirispiro mxares sxedan braldebuli q-ni/b-ni , da misi advokati q-ni/b-ni mxareebi fiqroben, rom sasamartlo procesi gagrzeldeba (dris/kviris) ganmavlobasi. sxdoma ar gaimarteba SabaT-kvirasa da mititebul dreebsi Cveulebriv, sasamartlo procesi daiwyeba dilis saatze da dasruldeba saatze, aseve geqnebat Sesvenebis sasualeba. romelime Tqvengans xom ar miacnia, rom mocemuli ganrigis pirobebsi Tqveni, rogorc nafici msajulis, movaleobis Sesruleba iqneba metismetad rtuli an SeuZlebeli. Tqven SeavseT kitxvari. Tqven mier gacemuli pasuxebi dagvexmareba imis gansazrvrasi, SeZlebT Tu ara SeasruloT nafici msajulis movaleoba mocemul saqmesi. mxareebi dagisvamen kitxvebs, rata gadavwyvitot miirebt Tu ara monawileobas am saqmesi. Tqven valdebuli xart swori da amomwuravi pasuxebi gascet dasmul SekiTxvebs, warmoadginot sxva aucilebeli informacia Tqvens Sesaxeb, aseve mocemuli saqmis monawileebtan Tqveni urtiertobis Taobaze, agretve yvela im garemoebis Taobaze, romelmac SeiZleba Tqven xeli SegiSaloT saqmis obieqturad da miukerzoeblad ganxilvasi. Tu romelime kitxva delikaturi iqneba, uxerxul mdgomareobasi CagayenebT, an xelyofs Tqven pirad, profesiul an/da komerciul saidumloebas, gtxovt, aswiot xeli da mitxrat, rom kitxvaze pasuxis gacema personalurad gsurt. Tqven mogecemat sasualeba mocemul kitxvas pasuxi gascet gancalkevebit, mxolod Cemi TandaswrebiT. 36

38 Tqven pasuxebze dayrdnobit Cven SesaZloa davaskvnat, rom am saqmesi Tqveni monawileoba ar iqneba SesaZlebeli da amjerad ar agir- CioT rogorc nafici msajuli, Tumca, vimedovnet, rom sxva saqmesi Tqven mogecemat sasualeba SeasruloT es movaleoba. Tqven gekrzalebat saubari mxareebtan, adokattan/prokurortan da mowmeebtan sasamartlo procesis mimdinareobisas. mxarebi, prokurori /advokati da mowmeebic aseve gafrtxilebulebi arian ar esaubron nafic msajulebs. qalbatono da batono nafico msajulebo, gtxovt, mudmivad atarot nafici msajulis samkerde nisani sasamartlo procesis dros, rata ioli iyos Tqveni amocnoba. mxareebtan kontaqtis dausvebloba nisnavs, rom mat aseve ekrzalebat TqvenTan personaluri komunikacia, sasamartlo procesis mimdinareobisas. amis mizezi is ki ar aris, rom Cven ar vendobit prokurors/advokats, aramed is, rom Cven gansakutrebuli sifrtxilit vekidebit sasamartlo procesis samartlianobis sakitxs. miuxedavad imisa, Tu raze esaubrebit Tqven mxaris warmomadgenels (Tundac amas gansaxilvel saqmestan saertod ar hqondes kavsiri), mowinaarmdege mxarisatvis es uaryofitad Cans. amitom, Tqven Tu mimartavt mxaris warmomadgenels da is ar gipasuxebt, gtxovt, gaitvaliswinot, rom sasamartlo procesis dasrulebamde mat ar SeuZliaT TqvenTan komunikacia. nebismieri kitxva an sakitxi, risi gadawyvetac gsurt, unda acnobot mandaturs, romelic an Tavad gadawris mas, an mommartavs me. miuxedavad imisa, rom Tqven mogecemat ganmarteba gamosayenebeli kanonis Taobaze msajulta SerCevis dasrulebisas da sasamartlo sxdo mis dasawyissi, me msurs SegaxsenoT, Semdegi: miuxedavad imisa, rom braldebuls brali edeba , igi itvleba udanasaulod. wayenebuli braldeba ar aris mtkicebuleba. braldebuli ar aris valdebuli amtkicos misi udana- Sauloba an raime sxva. braldebis mxares awevs mtkicebis tvirti da man Tqven unda dagarwmunot gonivrul ewvs mirma, rom braldebuli damnasavea. Tu romelime Tqvengans, rogorc momaval msajuls, ar SeuZlia daicvas kanonis es motxovnebi, gtxovt, axlave gvacnobot.~ nafic msajulta SerCevis sxdomis mimdinareobis nawili warmodgenilia nasromidan: saxelmzrvanelo informacia nafic msajulta sasamartlosatvis, saqartvelos uzenaesi sasamartlo, amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa, Tb., 2010,

39 nafic msajulta gamokitxva mocemuli ganmartebebis Semdeg mxareebs ezlevat ufleba daiwyon gamokitxva, anu nafic msajulta kandidatebs, Tavisi Sexedulebisamebr, dausvan kitxvebi. sagulisxmoa, rom `TiToeuli mosamartle msajulta SerCevis sxdo mas garkveulwilad gansxvavebulad warmartavs. zogierti matgani nebas rtavs mxareebs, rom iaron sasamartlo darbazsi da miuaxlovdnen nafic msajulebs. zogi ki, moitxovs, rom kitxvebis dasma mxarisatvis gamoyofili samusao magididan moxdes.~ 16 Tavdapirvelad kitxvebs braldebis mxare dasvams, xolo Semdeg dacvis mxare. mosamartle amowmebs yvela garemoebas, romelic SeiZleba gaxdes msajulobis kandidatis acilebis (TviTacilebis) safuzveli, da mxareebs sasualebas azlevs, SekiTxvebi dausvan kandidatebs da warmoadginon damatebiti masalebi acilebis Taobaze nafic msjulta kandidatebistvis gankutvnili kitxvebi mxareebma SesaZloa dasvan Semdegi saxis kitxvebi: 1) kitxvebi, romelic gankutvnilia mteli auditoriistvis maglitad, gtxovt, xeli aswios man, vinc fiqrobs, rom piri udanasaulod itvleba manam, sanam misi damnasaveoba ar damtkicdeba sasamartlos kanonier ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli ganacenit. 2) da kitxvebi konkretuli nafici msajulistvis. magalitad, nafico msajulo (pirobit D#4), gtxovt, mogviyevit Tqveni gamocdilebis Sesaxeb qimiur laboratoriasi morvaweobisas? rogorc zemot itqva, es kitxvebi mxareebs swirdebat imistvis, rom daadginon informacia nafici msajulobis kandidatis gamocdilebis, codnis, pirovnuli maxasiateblebis Sesaxeb da amis safuzvelze aicilon an SearCion igi mocemuli sasamartlo procesistvis. mxareebs kitxvebis dasasmelad mosamartle winaswar ganusaz- Rvravs dros. 16 saxelmzrvanelo sasamartlo unar-cvevebsi, amerikis iuristta asociacia kanonis uzenaesobis iniciativa, Tb., 2012,

40 Tu SerCeva didxans gagrzelda, mosamartle gamoacxadebs Sesvenebas da acnobebs procesis monawileebs sxdomis dris wesrigs. msajulobis kandidati valdebulia swori da amomwuravi pasuxebi gasces mistvis dasmul SekiTxvebs, warmoadginos sxva aucilebeli informacia misi pirovnebisa da gansaxilveli saqmis monawileebtan misi urtiertobis Taobaze, agretve yvela im garemoebaze, ramac SeiZleba mas xeli SeuSalos saqmis obieqturad da miukerzoeblad ganxilvasi. msajulobis kandidatistvis dasmuli SekiTxvebi ar unda xelyofdes mis personalur monacemebs, profesiul an/da komerciul saidumloebas, garda im SemTxvevisa, rodesac es aucilebelia martlmsajulebis interesebistvis. msajulobis kandidats arnisnuli informacia SeiZleba moetxovos mxolod mxaris dasabutebuli motxovnis arsebobisas. Tu am informaciis gamjravnebam SeiZleba gamousworebeli ziani miayenos mis interesebs. gasatvaliswinebelia, rom msajulta kandidati informacias awvdis mxolod sxdomis Tavmjdomares nafic msajulta acileba gamokitxis dasrulebis Semdeg mxareebs ezlevat SesaZlebloba isuamdgomlon sasamartlostan ama Tu im kandidatis acilebis Sesaxeb. Suamdgomlobis dayenebis rigitoba ase ganisazrvreba: acilebis uflebas pirvelad axorcielebs braldebis mxare, xolo Semdgom _ dacvis mxare. am processi nafic msjulta kandidatebi ar monawileoben isini, elodebian sasamartlos gadawyvetilebas mati acilebis Sesaxeb. msajulobis kandidats SeuZlia mosamartlis winase daayenos Suamdgomloba TviTacilebis Sesaxeb da miutitos im garemoebebze, romelic mas xels SeuSlis nafici msajulis uflebamosalebis ganxorcilebasi. TviTacileba dasabutebuli unda iyos. mxareebs ufleba aqvt, gamotqvan TavianTi damokidebuleba msajulobis kandidatis TviTacilebisadmi. acilebisa da TviTacilebis Sesaxeb Suamdgomlobebs mosamartle ganixilavs sajarod da gamoaqvs dasabutebuli gancineba. gadawyvetilebis mirebis Semdeg sasamartlo acxadebs mat vinaobas, vinc acilebul iqna. acilebulma kandidatma unda datovos sasamartlo sxdomis darbazi. 39